I. Tại sao đọng sương lại là vấn đề của hệ thống HVAC
Đọng sương là một vấn đề lớn đối với hệ thống HVAC. Hơi ẩm đọng và nhỏ giọt tạo ra sự khó chịu. Theo thời gian, sự tích tụ của hơi ẩm sẽ góp phần làm cho cửa gió khuếch tán bị han gỉ và làm hỏng hệ thống trần xung quanh, các thiết bị và đồ nội thất bên dưới
II. Cơ chế của hiện tượng đọng sương
1. Nhiệt độ càng giảm độ ẩm tương đối (RH) càng tăng hay nói cách khác không khí nóng có thể giữ nhiều hơi nước hơn không khí lạnh
2. Khi độ ẩm tương đối đạt 100%, không khí đã bão hòa hơi nước và đang ở điểm sương
3. Độ ẩm trong không khí (độ ẩm tuyệt đối) càng tăng nhiệt độ đọng sương càng tăng
III. Đọng sương xảy ra khi nào và ở đâu trong tòa nhà?
1. Hệ thống AC hoạt động lần đầu thường xảy ra việc đọng sương do không khí trong nhà đang ấm và chứa rất nhiều hơi ẩm
2. Có sự xâm nhập của nguồn ấm từ bên ngoài ở những nơi có độ ẩm cao như miền bắc, khu vực ven biển, các đảo hoặc Khi thời tiết thay đổi đột ngột lừ lạnh sang ấm
3. Nơi có phát sinh nhiều hơi ẩm do các hoạt động từ bên trong như nhà hàng
4. Các bề mặt nhẵn làm bằng kim loại/ kính
5. Nơi có những đường ống, thiết bị điều hòa đi qua (ống nước lạnh, ống gas, ống gió cấp, mặt gió...) những thi công lắp đặt, sử dụng vật liệu, vận hành bảo trì không phù hợp với yêu cầu
IV. Đọng sương trên hệ thống điều hòa và biện pháp khắc phục
1. Đọng sương tại cửa gió cấp điều hòa
Đọng sương xảy ra khi không khí ấm và ẩm trong phòng tiếp xúc với bề mặt cửa gió cấp trong khi nhiệt độ gió cấp dưới nhiệt độ điểm sương
Biện pháp khắc phục:
- Giảm sự chênh lệch giữa nhiệt độ phòng và nhiệt độ không khí cung cấp (ΔT) bằng cách cài đặt nhiệt độ của điều hòa lên cao hơn đồng thời tăng lưu lượng gió để đảm bảo yêu cầu về tải (nếu thiết kế non tải phương án này áp dụng được)
- Làm kín Khe hở giữa hộp gió và cửa gió bằng bảo ôn để ngăn không khí lạnh không quẩn vào khe hở làm giảm nhiệt độ mặt cửa gió
- Bọc bảo ôn mặt trong của cửa gió
- Dùng vật liệu cửa gió bằng nhựa thay cho kim loại
- Không cho không khí bên ngoài xâm nhập vào bên trong bằng cách hạn chế mở cửa
- Không bố trí cửa gió cấp gần cửa ra vào, vách kính tiếp xúc trực tiếp với ngoài trời
2. Đọng sương trên bề mặt /mối nối bảo ôn ống nước lạnh, nước ngưng, máng nước ngưng, ống gió cấp
Hiện tượng đọng sương xảy ra khi bọc cách nhiệt không đủ/ hở dẫn đến nhiệt độ bề mặt bảo ôn dưới nhiệt độ điểm sương của không khí ấm và ẩm xung quanh
Đọng sương trên bề mặt ống nước lạnh Chiller Đọng sương trên bề mặt máng nước ngưng
Biện pháp khắc phục:
- Sử dụng vật liệu bọc cách nhiệt đủ chiều dày và lưu ý chọn vật liệu bảo ôn phù hợp với điều kiện khí hậu của từng khu vực áp dụng
3. Đọng sương bên trong ống gió
Đọng sương xảy ra khi ống gió đi qua khu vực được làm mát/ lạnh như khu trần hở hoặc hồi trần mà không được bọc đủ cách nhiệt dẫn đến nhiệt độ bề mặt trong ống gió thấp hơn nhiệt độ điểm sương của không khí ấm, ẩm bên trong
Biện pháp khắc phục:
- Bọc bảo ôn cho ông gió như ống gió lấy gió tươi trực tiếp, ống gió thải…đi qua khu vực được làm mát/ lạnh
- Bố trí van một chiều để ngăn không khí ngoài trời xâm nhập vào trong ống gió thải
4. Đọng sương tại thiết bị điều hòa (INDOOR UNIT/ FCU/ PAU/ AHU)
Tấm lọc bẩn, dàn trao đổi nhiệt bẩn, cản lực đường ống lớn, cột áp tĩnh của AHU, FCU, PAU thiếu, van điện trên đường nước lạnh cấp tới FCU, AHU, PAU không đóng được là những nguyên nhân dẫn đến nhiệt độ trên bề mặt thiết bị thấp hơn nhiệt độ điểm sương của không khí xung quanh dẫn đến hiện tượng đọng sương xảy ra
Biện pháp khắc phục:
- Vệ sinh định kì tấm lọc và trao đổi nhiệt
- Tính toán thiết kế chọn cột áp tĩnh của FCU, PAU, AHU thắng được cản lực đường ống và đảm bảo tốc độ gió ở cửa gió cấp từ 2-2.5m/s
- Không lắp đặt đường ống gió mềm quá dài, móp, gấp
- Kiểm tra hoạt động của van điện, lưu ý áp lực đóng kín trong quá trình chon van điện
V. Yếu tố khí hậu vùng miền trong tính toán thiết kế hệ thống HVAC
Điểm đọng sương cần được xác định cụ thể cho thời điểm cực đoan nhất của thời tiết trong năm. Qua đó, có những tính toán lựa chọn công suất lạnh, chiều dày bảo ôn phù hợp nhất với đặc thù thời tiết và nhu cầu sử dụng để tránh xảy ra hiện tượng đọng sương - một trong những vấn đề lớn gây ra những phiền toái/ hư hại không mong muốn trong quá trình vận hành hệ thống HVAC.
Việt Nam là nước có khí hậu nóng ẩm, tùy thuộc vào vùng miền và thời điểm trong năm mà nhiệt độ và độ ẩm có sự thay đổi. Trong quá trình tính toán thiết kế, đặc thù khí hậu của khu vực xây dựng công trình cần được kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng. Các biểu đồ bên dưới thể hiện sự khác biệt của yếu tố thời tiết giữa các vùng miền và các tháng trong năm của nước ta.
Nhiệt độ trung bình ban ngày và ban đêm tại Hà Nội
Độ ẩm tương đối tính bằng % Độ ẩm tuyệt đối tính bằng g / m³ (ước chừng)
Nhiệt độ trung bình ban ngày và ban đêm tại TP. Hồ Chí Minh
Độ ẩm tương đối tính bằng % Độ ẩm tuyệt đối tính bằng g / m³ (ước chừng)
Cho ví dụ: biểu đồ bên trên khu vực Hà Nội có thời tiết cực đoan hơn khu vực Thành phố Hô Chí Minh, và tháng 6 thời tiết Hà Nội là cực đoan nhất (nhiệt độ cao ~35cC, độ ẩm RH~80%/ AH~28g/m3) dẫn đến nhiệt độ điểm sương cao và lên tới 31oC.